ชวนสำรวจหนังอีสาน 5 เรื่อง โดย 5 ผู้กำกับจากที่ราบสูงผู้สร้างสีสันให้โลกภาพยนตร์ของอีสาน ที่นำเสนอความสดใหม่ของอีสานที่มีชีวิตชีวาในตัว วัฒนธรรม ความเจริญ เสน่ห์ ภาษา รสชาติที่มากกว่าเผ็ดแสบ เพราะชีวิตของคนอีสานนั้นมีความลุ่มลึกและน่าสนใจ มากกว่าภาพจำที่คนกรุงฯ เคยสร้างเอาไว้ด้วยวาทกรรม อย่าง โง่ จน เจ็บ อีสานมีความงดงามและความยิ่งใหญ่ของชีวิตที่มากกว่าภาพจำสังคมที่ถูกแช่แข็งไว้ในอดีต หนังอีสานๆ ที่อยากชวนให้รู้จักในบทความนี้มีเรื่อง ‘แหยม ยโสธร (2548)’ ‘ผู้บ่าวไทบ้าน จ้วด(2564)’ ‘ไทบ้านเดอะซีรีส์ (2559)’ ‘หน้าฮ่าน(2562) และ ‘หนังเทยไทบ้าน ตุ๊ด to school (2564)’

แหยม ยโสธร (2548) โดย หม่ำ จ๊กมก

แหยม ยโสธร เป็นหนังโรแมนติกคอมเมดี้ไทยย้อนยุคไตรภาคที่ใช้ภาษาอีสานดำเนินเรื่องพร้อมซับไตเติ้ลภาษาไทย กำกับโดย ‘เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา’ หรือ ‘หม่ำ จ๊กม๊ก’ เปิดตัวครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2548 มาจนถึง พ.ศ. 2556 พร้อมคำเปรย “เรื่องรักๆ ของหนุ่มสาวชาวเมืองข้าวเหนียว” 

แหยม ยโสธร มีฉากหลังเป็นจังหวัดยโสธร มาพร้อมกับตัวละครที่รับบทโดยตลกชื่อดังมากมาย กับเรื่องราวความรัก ความสัมพันธ์สนุกสนานที่เกิดขึ้นในเมืองยโสธร หนังเรื่องนี้ถ่ายทอดหัวใจของวัฒนธรรมอีสานออกมาด้วยภาพย้อนยุคที่เต็มไปด้วยเสื้อผ้าสีสันจัดจ้านและเพลงประกอบดังติดหูตั้งแต่ ‘กลับมาทำไม ให้อายบ้านนา’ ไปจนถึง ‘อ้ายมาสี่คน’ หนังเรื่องนี้เป็นอีกหนึ่งหมุดหมายสำคัญในการเริ่มต้นเส้นทางของภาพยนตร์อีสาน ที่ใช้ภาษาอีสานดำเนินเรื่องทั้งเรื่อง และยังแสดงให้เห็นถึงความสามารถการแสดง การกำกับของ ‘หม่ำ จ๊กม๊ก’ ที่ถ่ายทอดเรื่องราวอีสานออกมาได้อย่างจริงใจ สร้างเสียงหัวเราะ รอยยิ้มและทำให้เห็นชีวิตอันหลากหลายของชาวอีสานทางโลกภาพยนตร์ได้อย่างงดงาม 

ผู้บ่าวไทบ้าน จ้วด (2564)

ผู้บ่าวไทบ้าน (ผบทบ.) เป็นชื่อตระกูลหนังอีสานที่กำกับโดย อุเทน ศรีริวิ ตั้งแต่ ผู้บ่าวไทบ้าน อีสานอินดี้ (2557) ผู้บ่าวไทบ้าน 2 ตอน แจกข้าวหาแม่ใหญ่แดง (2559) ผู้บ่าวไทบ้าน 3 หมาน แอนด์ เดอะ คำผาน (2561) และล่าสุด ผู้บ่าวไทบ้าน จ้วด (2564) ที่เล่าเรื่องของ ‘เคน’ (โอบนิธิ วิวรรธนวรางค์) ผู้บ่าวไทบ้านที่ผิดหวังจากงานในเมืองหลวง จึงตัดสินใจกลับบ้านพร้อมได้พบรัก ‘เฟิร์น’ (แอน อรดี) มีฉากหลังที่เป็นเรื่องราวของ แม่ที่กำลังความจำเสื่อม การเริ่มทำธุรกิจในต่างจังหวัด ปัญหาความสัมพันธ์ของเขากับเฟิร์น ถ้าดูจนจบคุณจะเข้าใจว่า จ๊วด นั้นแปลว่าอะไร  

อุเทน ศรีริวิ เป็นผู้กำกับหนังอีสานจากจังหวัดขอนแก่นที่มีความตั้งใจตั้งต้นว่าอยากจะทำหนังแมสแต่อินดี้ เขาอยากทำหนังอีสานให้คนอีสานให้ได้กลับมาทบทวนความเป็นตัวตนของตัวเอง พร้อมกับมอบความรู้สึกของการโหยหาบ้านเกิดให้กับคนอีสานที่ได้ดูหนังของเขา 

ไทบ้านเดอะซีรีส์ (2560)

ไทบ้านเดอะซีรีส์เป็นงานกำกับของผู้กำกับชาวศรีสะเกษ สุรศักดิ์ ป้องศร หนังเรื่องนี้เล่าเรื่องของชีวิตคนอีสาน ในหลากลายแง่มุม ตั้งแต่เรื่องของหนุ่มบ้านนากับการจีบครูสาวคนใหม่ประจำหมู่บ้านโนนคูณ จังหวัดศรีสะเกษ เรื่องของเด็กจบใหม่จากกรุงเทพที่ย้ายกลับมาบ้านด้วยความหวังว่าจะเปิดร้านมินิมาร์ท 

จุดเริ่มต้นของหนังเรื่องนี้คือการฉายเฉพาะในโรงหนังภาคอีสานก่อนที่จะประสบความสำเร็จตีตลาดสู่โรงหนังทั่วประเทศได้ด้วยเรื่องราวชีวิตคนที่อบอุ่นหัวใจที่มีรสชาติชีวิตครบรส สุข สนุก ใสซื่อ ตลกและโอบกอดหัวใจคนอีสานได้อย่างงดงาม จนมีภาคต่อเป็น ไท-บ้าน-เดอะ-ซี-รี-ส์ 2.2 (2561)

Photo credit: serngmusic

หน้าฮ่าน (2562)

หน้าฮ่าน เป็นหนังจากผู้กำกับชาวกาฬสินธุ์ ‘ฉันทนา ทิพย์ประชาติ’ ที่ทำหนังเพื่อแสดงให้เห็นอีสานที่ไม่ได้มีภาพจำแค่โง่ จน เจ็บ และแสดงให้เห็นถึงความงดงามอันหลากหลายของชีวิตอีสานร่วมสมัย หนังเรื่องนี้มีวัฒนธรรมหน้าฮ่าน เป็นหัวใจหลักที่เชื่อมโยงตัวละครว้ยรุ่นอีสานเข้าด้วยกันไว้

นี่คือหนังรักที่เล่าเรื่องของกลุ่มเพื่อนวัยรุ่นอีสานที่รักการเต้นหน้าฮ่าน (เวทีหมอลำ) อย่างสุดหัวใจจากบ้านโนนหินที่ออกเดินทางร่วมกันเพื่อไปเต้นหน้าฮ่านที่จังหวัดอุดรธานี

หนังเทยไทบ้าน ตุ๊ด to school (2564)

หนังเทยไทบ้าน ตุ๊ด to school เป็นหนังจากผู้กำกับชาวมหาสารคาม/นักร้อง ‘ลิขิต เรืองโหน่ง’ ที่พูดถึงความเชื่อของคนในสังคมว่า การเป็นกะเทยมาจากเชื้อไวรัสที่แพร่กระจายกันได้ ทำให้เมื่อกะเทยมีมากกว่าเพศอื่นๆ ก็ทำให้คนบางกลุ่มเกิดหวาดระแวงและเหยียดเกลียดกลัวการติดเชื้อ ทำให้เหล่ากะเทย LGBTQ+ ออกมาต่อสู้ว่า การเป็นกะเทยมันไม่ใช่เชื้อโรคพร้อมกับกู้ศักดิ์ศรีตัวเองกลับมา 

นี่คือหนังมีตัวละครดำเนินเรื่องเป็นกะเทยไทบ้าน หนังเรื่องนี้เป็นอีกมุมมองที่เติมโลกของอีสานให้เห็นความหลากหลายมากขึ้น ผู้กำกับเรื่องนี้เปรยไว้ว่า ความสนุกสุดธรรมชาตินี้มาจากความแซ่บของกะเทยไทยบ้านตัวจริงที่แคสมากว่า 100 ชีวิต นำแสดงโดยกลุ่ม ‘เทยไทแบนด์’ ในหนังยังมีการแข่งขันวงดนตรีลูกทุ่ง วัฒนธรรมเพลงและมีเสื้อผ้าสุดเริ่ดจากวัสดุธรรมชาติที่ออกแบบโดยดีไซเนอร์อีสาน นางฟ้าบ้านนา กีกี้ จูโน่  อีกจุดขายที่น่าสนใจของหนังก็คือการหยิบประเด็นสังคมมาตีขยายเล่นใหญ่ให้น่าสนใจมากขึ้นทั้ง การแบ่งแยกห้องน้ำชายหญิงแล้วกะเทยไปอยู่ไหน ทำไมกะเทยถึงถูกลดทอนความเป็นคนมากกว่าและสิทธิเสียงที่ยืนของกะเทยไปจนถึง LGBTQ+ ในไทย หนังเรื่องนี้เล่ามันออกมาให้ทุกคนเข้าใจได้ง่าย 

อ้างอิง

อุเทน ศรีริวิ คนขอนแก่นที่ทำหนัง 'ผู้บ่าวไทบ้าน': https://bit.ly/3DivMzJ

อีสานฟีเวอร์ จากวิถีม่วนซื่นสู่อุตสาหกรรมระดับชาติ: https://bit.ly/3kzFB4R

ตั๊ก ฉันทนา กับการทำหนังแบบเลิกพรีเซนต์ว่าคนอีสานโง่ แต่ม่วน & จ้วดคักๆ สั่นดอกเด้อ: https://bit.ly/3owMk0W