ในปัจจุบัน การจะไปออกเดตกับใครสักคน หรือแม้แต่หาเพื่อนไปทานข้าวด้วยกันสักมื้อ นั้นเป็นเรื่องที่ง่ายแสนง่าย เพราะมีแพลตฟอร์มใหม่ๆ ให้เราได้ทำความรู้จักผู้คนจากหลากหลายที่รอบโลก หากพูดถึงแอพสำหรับหาเพื่อน หรือที่คนไทยเรียกกันติดปากว่า ‘แอพหาคู่’ ก็คงจะหนีไม่พ้นทินเดอร์ ที่มีวิธีการใช้แสนง่าย สามารถปัดซ้ายปัดขวาเลือกแมตช์กับคนที่สนใจ และมองหาสิ่งเดียวกัน นับเป็นต้นแบบให้กับแอพหาคู่อื่นๆ ในปัจจุบัน แต่ไอเดียของการหาคู่นั้นไม่ได้มีแค่ในปัจจุบัน ย้อนกลับไปหลายร้อยปีก่อน ตอนที่เทคโนโลยียังไม่เฟื่องฟู หนุ่มๆ สาวๆ ชาววิคตอเรียนก็มีวิธีที่จะโปรโมตตัวเอง และเอาตัวเองไปปรากฏในสื่อกลางที่จะสามารถทำให้พวกเขาพบกับรักแท้ได้ เปรียบได้กับการใช้ทินเดอร์ บทความนี้จะพาทุกคนไปรู้จักแอพหาคู่สไตล์วิคตอเรียนกัน

คอนเซ็ปต์ที่อยู่มานานเป็นร้อยปี

คอนเซ็ปต์ของความรัก และการเข้าหาผู้คนเพื่อพัฒนาความสัมพันธ์แบบที่เราๆ รู้จักกันนั้นแท้จริงแล้วเป็นผลพวงมาจากช่วงปี 1800s เมื่อสังคม และเศรษฐกิจเกิดการเปลี่ยนแปลงนำไปสู่มุมมองใหม่ๆ ที่มนุษย์มีต่อความสัมพันธ์ การปฏิวัติอุตสาหกรรม (Industrial Revolution) รวมไปถึงการย้ายถิ่นฐานจากชนบทมาสู่ในเมืองส่งผลให้ผู้คนที่เคยอยู่ และรู้จักกันเพียงในชุมชนของตนเองได้พบปะ และพูดคุยกับคนแปลกหน้าในทางที่ผู้คนเมื่อย้อนกลับไปสัก 50 ปีก่อนไม่อาจนึกถึง ด้วยเหตุนี้ พวกเขาจึงไม่สามารถพึ่งพาเพียงแค่สมาชิกจากชุมชนในเรื่องของการทำความรู้จักใครสักคนเท่านั้นได้แล้ว และจำเป็นที่จะต้องใช้วิธีการ และหนทางใหม่ๆ เพื่อมีปฏิสัมพันธ์กับคนแปลกหน้าให้มากขึ้น

‍Matrimonial ads – ตัวแทนโปรไฟล์ทินเดอร์ของชาววิคตอเรียน

“โฆษณาหาคู่ (Matrimonial ads) ได้รับความนิยมอย่างมาก และสาวๆ คนไหนที่กล้าที่จะใช้มันนับว่าเป็นสาวๆ ที่กล้าหาญสุดๆ” กล่าวโดย เจนนิเฟอร์ เพกลีย์ (Jennifer Phegley) นักวิชาการด้านวรรณกรรมเกี่ยวกับสิ่งที่ชาววิคตอเรียนใช้เพื่อโปรโมตตัวเองให้ผู้คนรู้จัก

ในช่วงต้นยุควิคตอเรียน ประเพณีการแต่งงานแบบคลุมถุงชนที่จะถูกจัดโดยพ่อ และแม่ของบ่าวสาวนั้นค่อยๆ หายไป และแทนที่ด้วยหนังสือแนะนำการจีบสาวที่พูดเน้นย้ำถึงการแต่งงานที่ต้องมาจากความรัก และความรู้สึกที่ทั้งสองฝ่ายมีให้กัน อย่างไรก็ตาม อิสระที่จะเลือกคู่นั้นยังคงเป็นภาระอย่างหนึ่งของคนหนุ่มสาว การตัดสินใจที่ผิดพลาดอาจทำลายชีวิต และการจะได้พบกับคู่ครองที่ดูมีทรงสักคนผ่านผับหรือโบสถ์ในเมืองก็นับเป็นเรื่องยากและคงต้องใช้ปาฏิหารย์อยู่พอตัว และนั่นคือโอกาสที่โฆษณาหาคู่มอบให้มนุษย์ยุควิคตอเรียนที่โสดทุกคน โฆษณาหาคู่นั้นเป็นทางเลือกที่มีทรงเพื่อให้ใครก็ตามมีโอกาสพบคู่ที่เหมาะสมกันทั้งในด้านนิสัยส่วนตัวรวมไปถึงฐานะทางการเงิน ที่มาของการโฆษณานี้มาจากเซคชั่น ‘ประกาศแก่ผู้เกี่ยวข้อง (Notices to Correspondents)’ ในนิตยสารครอบครัว เช่น London Journal ซึ่งจะเป็นการลงเกี่ยวกับผู้คนที่เพิ่งย้ายเข้ามาใหม่ในเมือง เขียนถามถึงการใช้ชีวิตในเมืองใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นการเข้าสังคม หรือแม้แต่การเดินทาง หลังจากนั้น ก็เริ่มมีจดหมายจากทางบ้านส่งมาเพื่อตามหาคู่ และมันก็ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากทั้งกับชายและหญิง

หนึ่งในตัวอย่างของ Matrimonial ads จากหญิงสาวนามว่าพอลลีย์ เฮช. (Pollie H.) พร้อมกับข้อความจากเธอที่ว่า เธอไม่คิดว่าตัวเองสวยมาก แต่เธอได้เงินจำนวน 300 ปอนด์ต่อปี และหวังว่าเธอจะสามารถพบกับสามีที่เป็นคนดี ผู้ที่ชอบหัวเราะและชอบสนุก ซึ่งการมีโฆษณาเช่นนี้ ก็สร้างโอกาสให้ผู้หญิงอย่างพอลลีย์มีโอกาสที่จะเป็นฝ่ายเริ่มเข้าหาก่อน

อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ทุกคนที่จะถูกใจคอนเซ็ปต์ของโฆษณาหาคู่ นิตยสารอย่าง Bow Bells ที่เป็นนิตยสารสำหรับชนชั้นล่าง และชนชั้นแรงงานกล่าวว่าพวกเขาจะไม่มีวันทำโฆษณาหาคู่ ด้วยเหตุผลที่ว่ามันไม่มีประโยชน์สำหรับคนดีๆ ที่จิตใจดี และมันมีประโยชน์แค่กับผู้ชายเท่านั้น

‍Escort Cards – บัตรสื่อรัก ภาษาที่คุยกันแทนการพูดจา

หากคุณเป็นหญิงจากชนชั้นสูงในยุควิคตอเรียน และมีชายหนุ่มอยากจะเข้ามาทำความรู้จักคุณ คุณคิดว่าเขาจะใช้วิธีไหนได้บ้าง หนึ่งในวิธีที่ได้รับความนิยมไม่น้อยกับชาววิคตอเรียนคือการสื่อสารด้วย Escord Cards (ในบทความนี้จะเรียกเป็นบัตรสื่อรัก) ซึ่งเจ้าบัตรสื่อรักเหล่านี้มีทั้งข้อความที่จริงจัง ข้อความจีบ หรือแม้แต่ข้อความตลกๆ

บัตรสื่อรักเป็นวิธีการอย่างหนึ่งในยุคศตวรรษที่ 19 เพื่อให้วัยรุ่นโสดหลบหนีจากกฎเกณฑ์มากมาย และพิธีการที่จะเข้าหาใครสักคนหนึ่ง ว่าง่ายๆ ก็เหมือนกับทินเดอร์ที่ทำจากน้ำหมึก และกระดาษ มันได้รับความนิยมในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่สาวๆ ชนชั้นสูงไม่สามารถไปไหนมาไหนโดยไม่มีพี่เลี้ยงหรือผู้ติดตามได้ และสำหรับผู้ชายที่ต้องการจะทำความรู้จักสาวๆ เหล่านั้นแต่ก็ไม่อยากผ่านพิธีรีตองที่มากความมากเรื่อง พวกเขาจึงจะแอบมอบบัตรสื่อรักนี้ให้กับสาวๆ อย่างลับๆ ทางถุงมือหรือหลังพัดของพวกเธอ

แม้ว่าจะไม่เป็นที่ชัดเจนว่าพวกเขาจริงจังกับบัตรสื่อรักนี้แค่ไหน หรือมันได้ผลมากเพียงใด แต่บัตรเหล่านี้ก็มีส่วนช่วยในการเริ่มบทสนทนา ละลายพฤติกรรม หรือจีบแบบเนียนๆ และมันถูกทำขึ้นมาเพื่อล้อเลียนบัตร Calling cards อันเป็นประเพณีสำคัญของชนชั้นสูง ที่พวกเขาจะทิ้งกระดาษเอาไว้ในบ้านของกันและกันเพื่อแนะนำตัว สานความสัมพันธ์ฉันมิตร แสดงความยินดี หรือแม้แต่แสดงความเสียใจ

ความจำเป็นของบัตรสื่อรักนั้นค่อยๆ หายไปพร้อมกับความจำเป็นของผู้ติดตามของสาวๆ และประเพณีเก่าๆ ของชาววิคตอเรียน ในศตวรรษต่อมาที่สาวๆ สามารถขี่จักรยานได้โดยไม่ต้องมีใครคอยดูแล

ถูกใจปัดขวา ไม่ถูกใจปัดซ้าย

ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าแอพหาคู่ต่างๆ มีส่วนช่วยให้ผู้คนได้รู้จักกันมากขึ้นจริงๆ หากใช้ชีวิตในหนึ่งๆ วันให้ผ่านพ้นไปแบบซ้ำเดิมทุกวัน โอกาสที่จะได้เจอคนหน้าใหม่แทบจะกลายเป็นศูนย์ การจะขยายวงคนรู้จักของเรานั้นแทบเป็นเรื่องเป็นไปไม่ได้ แม้อาจมีคำเตือนออกมาถึงความอันตราย และมิจฉาชีพ แต่ก็เป็นความจริงที่หลายคนพบรักแท้ของตนบนแพลตฟอร์มที่ไม่แน่นอนเหล่านี้ สิ่งนี้แสดงให้เห็นได้อย่างหนึ่งว่าถึงจะเป็นเวลาผ่านมากว่าร้อยปีแล้ว แต่มนุษย์เองก็ยังไม่หยุดที่จะค้นหาวิธีใหม่ๆ ที่จะทำให้ตนได้รู้จักกับคนนอกสังคมของตัวเอง และเชื่อมต่อตัวเองเข้ากับโลกทั้งใบได้เพียงปลายนิ้วมือจริงๆ

อ้างอิง

The Poke

National Geographic

Mountain Times

JSTOR Daily