ชาร์จช้า ชาร์จไว สำคัญแค่ไหนในการใช้รถไฟฟ้า?

หนึ่งประเด็นที่ทำให้ตลาดรถ EV บ้านเรายังเติบโตเทียบเท่าหลายๆ ประเทศที่เน้นให้ความสำคัญกับอุตสาหกรรมยานยนต์ไม่ได้ คือเรื่อง ‘สถานีชาร์จไฟ’ ที่ตอนนี้อยู่ในลักษณะเป็น ‘กระจุก’ ให้คนขับรถไฟฟ้าเลือกใช้งานได้แค่เฉพาะบริเวณหัวเมือง ไม่กระจาย ไม่แพร่หลาย จนกลายเป็นว่าไม่ช่วยส่งเสริมให้คนหันมาขับรถพลังงานสะอาดนี้สักเท่าไหร่

นอกจากเรื่องสถานีชาร์จไฟที่ยังมีให้บริการไม่ครอบคลุมมากพอ ทำให้ผู้ใช้งานต้องวางแผนหนักขึ้นกว่าตอนใช้รถน้ำมันแล้ว เรื่องระยะเวลาในการชาร์จต่อครั้งก็เป็นอีกปัจจัยที่ต้องวางแผนให้ดีด้วย เพราะระยะเวลาที่ใช้นั้นไม่ไวเหมือนขับรถเครื่องยนต์สันดาปวิ่งเข้าปั้ม เติมน้ำมันแล้ววิ่งต่อได้เลย แต่มันคือการต้องใช้เวลา ‘สักระยะ’ ให้การเพิ่มพลังไฟในสถานีชาร์จ สำหรับการชาร์จไวหรือเสียบชาร์จยาวทั้งคืนที่บ้าน ตื่นขึ้นมาไฟเต็มที่เป็นแบบชาร์จช้า EQ จะพาคุณไปทำความเข้าใจความต่างของการชาร์จรถไฟฟ้าทั้ง 2 แบบนี้ว่าเป็นอย่างไร ตามไปดูกันเลย

ชาร์จรถ EV ที่เขาเรียกตามสเปคว่า AC, DC คืออะไร?

การชาร์จรถไฟฟ้าที่เป็นรถแบรนด์พอมีชื่อสักหน่อย และมีระบบชาร์จไวรองรับ ชาร์จช้าได้เป็นมาตรฐาน วลีที่ว่า ชาร์จ AC, DC คุณน่าจะเคยผ่านหูมาบ้างผ่านการรีวิวรถไฟฟ้าค่ายต่างๆ ไปดูความหมายกันก่อนว่าคืออะไร 

ชาร์จ AC (ชาร์จช้า) - เรียกเต็มๆ ว่า Alternating Current เป็นการชาร์จไฟแบบกระแสสลับกับระบบไฟฟ้าแรงดัน 220 โวลต์ เทียบเท่ากับการชาร์จผ่าน Wall Charger ที่บ้านทั่วไป โดยตัวประจุไฟจะผ่าน On Board Charger ก่อน เพื่อแปลงไฟกระแสสลับเป็นกระแสตรงก่อนเข้าไปเก็บในแบตเตอรี่ จำง่ายๆ คือจะใช้เวลาชาร์จนานหลายชั่วโมง

ชาร์จ DC (ชาร์จไว) - ชื่อเต็มๆ คือ Direct Current เรียกกันติดปากว่า Fast Charge เป็นการชาร์จไฟกระแสตรงแบบอัดประจุเข้าไปในแบตฯ ระบบไฟที่ใช้จะมีเฉพาะที่สถานีชาร์จรถยนต์ไฟฟ้าเท่านั้น เป็นการชาร์จนำไฟเข้าตรงสู่แบตเตอรี่ ไม่ผ่านบอร์ดเพื่อแปลงกระแสไฟ ใช้เวลาในการชาร์จน้อยกว่า

เมื่อรู้แล้วว่าการชาร์จหลักๆ ของรถ EV จะมี 2 รูปแบบ คือชาร์จไวและชาร์จช้า มุ่งเป้าไปที่เรื่องพลังงานทดแทน การชาร์จไวยังไม่สามารถทำเวลาให้รถไปต่อได้เร็วเท่าเติมน้ำมันในเครื่องยนต์สันดาป กับสิ่งที่สำคัญที่สุดคือ หากไม่วางแผนเรื่องพลังงานแบตเตอรี่ให้ดี คุณอาจต้องเสียเวลาอยู่ที่สถานีชาร์จไฟต่ำๆ 30-40 นาทีเพื่อให้รถสามารถใช้งานต่อได้

ชาร์จไวได้แค่ไหน ดูจากอะไร?

ไม่ใช่รถทุกคันที่จะชาร์จไวได้ตามกำลังไฟของสถานีชาร์จ แม้จะเข้าไปสถานีชาร์จไฟมี Fast Charge แรงๆ ระดับ 120 kW แต่ถ้ารถรับไม่ไหว ก็จะชาร์จได้ไวเพียงแค่ความสามารถขั้นต่ำของตัวรถเท่านั้น ปัจจัยสำคัญอยู่ที่ตัวรถของคุณว่า ‘รับไฟ’ ได้แรงแค่ไหน

• อาทิ MG ZS EV ตัวรถมีระบบชาร์จไว (DC Fast Charge) แบบ 3 เฟส ที่ขนาด 11 kW ต่อให้คุณขับรถคันนี้เข้าไปสถานีชาร์จไฟ EleX ที่มีบริการ Fast Charge 125 kW ก็ไม่ได้ทำให้คุณชาร์จได้ไวขึ้น เพราะตัวรถระดับนี้รับได้แค่ 11 kW เท่านั้น ต้องใช้เวลาราว 30-40 นาทีเพื่อให้ไฟขึ้นมาอยู่ระดับ 80% ตามสเปกของรถอยู่ดี

• เช่นเดียวกับ ORA Good Cat ซึ่งมีระบบชาร์จไวที่ระดับ 30-80% รองรับการชาร์จสูงสุด 60 kW หากไปเข้าสถานีชาร์จช้า หรือสถานีชาร์จ PEA ที่รองรับระบบชาร์จไวแค่ 50 kW ความไวที่ได้ก็จะอยู่ที่ ‘ขั้นต่ำ’ ของสถานีชาร์จเท่านั้น คือ 50 kW

ทำไมคุณถึงไม่ควรชาร์จแบตแบบ DC Fast Charge บ่อยๆ

แม้จะดีกว่า ไวกว่า ไม่ต้องรอนาน แต่รู้หรือไม่ว่า ผู้ผลิตรถยนต์ EV แนะนำว่า การชาร์จกระแสตรง DC บ่อยๆ จะทำให้อายุการใช้งานแบตเตอรี่ของตัวรถสั้นลง เสื่อมสภาพเร็วกว่า ค่า SOH แย่ลงอย่างมีนัยยะ เมื่อเทียบกับการชาร์จแบบค่อยๆ เป็น ค่อยๆ ไปอย่างระบบชาร์จช้า  

“เพราะว่าการชาร์จแบบไวจะเป็นการอัดประจุไฟเข้าไปในแบตฯ อย่างรวดเร็ว สิ่งที่ตามมาก็คือ ‘ความร้อน’ อย่างที่รู้กันว่า แบตเตอรี่กับความร้อนสูงๆ เป็นของแสลงที่ไปด้วยกันไม่ได้ หากแบตฯ เกิดความร้อนสูงขึ้นบ่อยๆ ย่อมส่งผลให้แบตเตอรี่เสื่อมลงเร็วกว่าที่ควรจะเป็นนั่นเอง” 

คำแนะนำคือ การชาร์จแบบกระแสสลับ AC ที่บ้านควรเป็นการชาร์จหลักให้กับรถของคุณ ค่อยๆ ชาร์จให้ประจุไฟค่อยๆ เรียงตัวกันอย่างเป็นระเบียบ ไม่ทำให้เกิดความร้อนในตัวแบตฯ แล้วใช้การชาร์จไวเป็นตัวเลือกเฉพาะกิจน่าจะดีที่สุด เพื่ออายุการใช้งานในแบตฯ ที่ยั่งยืนของรถคุณ

อีกหนึ่งประสบการณ์ที่น่าสนใจและน่าจะเป็นตัวอย่างการใช้งานและบริหารจัดการพลังงานไฟฟ้าสำหรับผู้ที่สนใจในการใช้รถไฟฟ้าก็คงจะหนีไม่พ้นคุณอู๋ - อติชาญ เชิงชวโน หรือ อู๋ spin9 จับมือกับภรรยา คุณซู่ชิง - จิตต์สุภา ฉิน ขับรถบีเอ็มดับเบิลยู iX3 ที่เป็นรถยนต์ไฟฟ้าบนเส้นทางกรุงเทพฯ – สิงคโปร์ – กรุงเทพฯ รวม 4,100 กิโลเมตร ที่ต้องศึกษาข้อมูลและเส้นทางอย่างรอบคอบและมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน ใครที่อยากรู้ว่าทั้งคู่วางแผนการเดินทางละเอียดขนาดไหน และในการเดินทางไกลข้าม 3 ประเทศแบบนี้จะต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้าง ติดตามเรื่องราวทั้งหมดไปพร้อมกัน

Dear Meher Please embed this VDO in content 

https://www.youtube.com/watch?v=TROS8e_8frA